Transhümanizm, Yapay Zeka ve Şiir Üzerine Düşüncelerim

Transhümanizmi betimleyen bir görsel

Aşkar Dergisi'nin 74. sayısında işlenen bir konu: Transhümanizm, Yapay Zekâ ve Şiir.

Bu meseleye edindiğim tecrübeler ve çalışmalarımdan hareketle bir kaç cümle eklemek istiyorum. İnsana özgü düşünsel süreçlerin insan ürünü olan sistemlerce kullanılması benim için heyecan verici olmuştur.

Mart 2025'te Youtube'da yayınladığım bir şarkıdan söz edeyim. "Gönülde Güzel Dilde Güzel" başlıklı şarkının sözlerini ben yazmıştım. Şarkının temel müzikal altyapısını ise yapay zekâyı çeşitli yönlendirmeler ile oluşturmuştum.

Oluşturduğum temel müzikal altyapı üzerinde çeşitli çalışmalar gerçekleştirdim. Bazı müzik programları kullanarak yaptığım bu çalışmalar ile şarkının müzikal altyapısını istediğim forma yaklaştırdım.

Şarkıyı okuyan solistte bir yapay zekâ ürünü idi. Solistin ses renginden teleffuzuna, nefes aralığından, sesinin şiddetine kadar her şeye müdahale ettim. Elimden geldiğince hem müzikal altıyapının hem de solistin sesinin yapaylığını ortadan kaldırmaya çalıştım.

Özetle söz konusu şarkının ortaya çıkış süreci 1 Ekim 2024 tarihinden 15 Mart 2025 tarihine kadar sürdü. Bu bağlamda dergi dosyasında görüşlerini okuduğum İdris Ekinci'nin yapay zekâ ve sanat eseri hakkındaki ifadelerine katılıyorum. Binlerce yıllık bir insanlık tecrübesi karşımızdadır.

Bu büyün tecrübenin pek az bir kısmı kayıt altına alınmıştır. Kayıt altına alınmayan veya alınamayan, kayıt altına alındığı halde dünya ile paylaşılmayan bir çok tecrübe bulunmaktadır.

Transhümanizmin amaçlarına ulaşmasında işlevsel bir araç olan Yapay Zekâ, söz konusu tecrübeleri çeşitli muhakemeler, mantıksal çıkarımlar, gerekçelendirmeler ve önermeler ile güçlendirmektedir. Böylece yeni tecrübeler için ilham kaynağı olmaktadır.

Yapay Zekânın müstakil olarak bir sanat eseri ortaya koyabileceği inancını taşımıyorum. Fakat yapay zekanın bir sanat eserinin ortaya çıkış sürecinde sürece katkı sağlayabileceğini, bazen yeni sanat eserleri için ilham kaynağı oluşturabileceğini düşünüyorum.

Sanatçıyı ve sanat eserini, çoğu zaman sebep sonuç ilişkileri içerisinde değerlendirmemiz mümkün olmayabilir. Sanatçı ve sanat eseri, 0 ve 1 dünyasından, ampirik izahlardan, deneme yanılma yoluyla elde edilenlerden daha çok bir duygunun muhatabıdır, tarafıdır.

Yapay zekayı, sanatçının duygularını ortaya koymak noktasında bazı teknik yönlerde yol açıcı, ilham verici bir araç olarak değerlendiriyorum.

Yukarıda sözünü ettiğim "Gönülde Güzel Dilde Güzel" başlıklı şarkısın bu bağlantıdan dileyebilirsiniz.