Hüseyin Karacalar’ın “Protokol Krizi” Şiiri Üzerine

Hüseyin Karacalar'ın Cevapsız Aramalar’ı benim için özel bir kitaptır. Kitabı çok defa okumama rağmen her okuyuşumda şiirlerden yeni anlamlar çıkardım. Hem bende uyandırdığı duygular ile hem de şiirlerdeki dil-biçim-üslup tarafları ile bende ve şiir serüvenimde yeni yollar işaret eden bir kitap oldu. 

"Protokol Krizi" şiiri Cevapsız Aramalar’dan bir şiir… Şu sıralar yeniden okuduğum şiirde, modern insanın gündelik hayatındaki absürt durumları, bürokrasiyi, toplumsal ilişkilerdeki yüzeyselliği ve bireyin iç dünyasındaki çelişkileri eleştirel bir dille ele almaktadır. 

Şiirin merkezinde, adından da anlaşılacağı gibi, "protokol" kavramı yer alıyor. Protokol kelimesi, törenlerde veya resmi durumlarda uyulması gereken kuralların genel adı olarak tanımlanabilir. Fakat Hüseyin Karacalar’ın şiirinde bu protokol kavramı, resmi bir tören ya da resmi kişilerin, kurumların ilişkileri gibi büyük ölçekli bir protokol değil, daha çok gündelik hayatta karşılaştığımız küçük düşürmeler, öncelik sıralamaları, "ben" merkezli tutumlar-tavırlar ve yüzeysel nezaket kuralları olarak karşımıza çıkıyor. Karacalar şiirinde, bu türden protokollerin ne kadar anlamsız ve insanı bunaltıcı olabileceğini bazen mizahi bazen de eleştirel bir dille vurgulamaktadır.

Protokol Krizi’nde tekrarlanan "hep ben hep ben hep ben krizi" ifadesine de değinmek istiyorum. Modern insan tipinin benmerkezci kişiliğine, sürekli kendini ön plana çıkarma çabasına ve başkalarına söz hakkı tanımama eğilimine göndermelerde bulunmaktadır. Bu durum, Karacalar’ın şiirindeki "protokol krizi"ne de zemin oluşturmaktadır.

Şiirde bazı mısralar sözü edilen durumu daha açıklayıcı mahiyettedir. Örneğin "kırıtarak geçiyor bürokrasi tivide" dizesi, bürokrasinin soğuk ve mesafeli tavrını ifade etmektedir. Şairin bu ifadesi ile insanların birbirine nasıl yabancılaştığını ve yapay bir gerçekliğin içinde nasıl bir "kriz" yarattığını vurgulamaktadır.

Şiirde günümüz insanının iç dünyasındaki çelişkiler de vurgulanmaktadır. Duygusal gelgitler ve arayışlar da şiirde önemli bir yer tutmaktadır. Örneğin "Sabah yorgun mu kalkılır gece uyku mu alınır rüyalarda böyle midir gökyüzü" mısraı, insanın hayata karşı varoluşsal sorgulamalarını ve iç huzursuzluğunu yansıtmaktadır.

Şiirde mizah ve ironi önemli bir unsurdur. Karacalar bu unsurları önemli bir anlatım aracı olarak kullanmaktadır. Şiirde karşımıza çıkan absürt durumlar, yerine göre abartılı ifadeler ve okurun beklemediği yakıştırmalar ve bağdaştırmalar ile okur kendisini çok katmanlı bir şiirin içinde bulmaktadır.

Hüseyin Karacalar’ın şiir dilinden de söz etmek istiyorum. Karacalar diğer şiirlerinde olduğu gibi söz konusu şiirinde de gündelik dil ve konuşma üslubunu kullanmaktadır. Şairin doğallığı ve samimiyeti bu yol ile şiire yansıtılmıştır. Şair şiirde bazı ifadeleri yer yer tekrar etmektedir. Vurgulanmak istenen duygu ve düşüncenin şiire yansıtılırken pekiştirilmesi açısından bu tercih önem arz etmektedir. İfade edildiği üzere "hep ben hep ben hep ben krizi" gibi tekrarlar şiirin temasını ve duygusal yoğunluğunu pekiştirmektedir.

"Protokol Krizi", Hüseyin Karacalar'ın kendine özgü üslubunu yansıtan düşündürücü bir şiir. Gündelik hayattaki absürt durumları, bireysel ve toplumsal ilişkilerdeki bayağılığı ve bireyin iç alemindeki dalgalanmaları, çelişkileri eleştirel bir yaklaşımla konu etmektedir.